“Kör Akıllar Çağı: Devlerin Uyuduğu Anlarda Tarih Değişti”

“Devletler gözle değil, stratejiyle görür. Göremeyenler, tarih değil kurban olur.”

Tarihi değiştiren savaşlar, darbeler, krizler çoğu zaman bir planın değil, bir gafletin çocuğudur. Bu gaflet, stratejik körlüktür. Devletlerin derin aklını felç eden, geleceği gölgeleyen ve ulusları uçuruma sürükleyen görünmez bir virüs. Körlük; düşmanın hamlesini değil, kendi zihnindeki karanlığı görememektir.

FRANSA

Zihni geçmişte kalan devlet, geleceği yitirir

“Zaferin yankısı fazla uzarsa, yenilgi sessiz gelir.”

1940’ta Fransa, Almanya’dan bir saldırı bekliyordu, ama 1918’den. Maginot Hattı’nı kale yaptı; tanklar, toplar, siperler… Hepsi I. Dünya Savaşı’nın kopyasıydı. Ama Hitler Blitzkrieg (yıldırım savaşı) ile geldi; tanklar Arden Ormanları’ndan dolandı. Fransız generaller haritaya değil, anılara baktı. İşte stratejik körlük: Dünün savaşıyla yarını savunmaya çalışmak.

İNGİLTERE

İmparatorluk gururunun gözlerini örttüğü ülke…

“Bir zamanlar güneş batmayan imparatorluk, kendi karanlığına gömüldü.”

İngiltere, 20. yüzyılın ortasında hâlâ sömürge refleksiyle hareket etti. Hindistan’daki bağımsızlık hareketlerini küçümsedi. Afrika’da milliyetçiliğin yükseleceğini öngöremedi. Körlüğü, sadece siyasi değil ahlaki bir buhrandı. Brexit kararı ise, tarihin yeni kör noktasıydı. Kısa vadeli “egemenlik” hayalleri, uzun vadeli jeopolitik yalnızlığa dönüştü.

ALMANYA

Akılla inşa edip kibirle dağılan bir makine…

“Zekâ stratejiye dönüşmezse, akıl demir yığınına döner.”

Almanya, iki dünya savaşını da zekâsıyla kazanabileceğini sandı. I. Dünya Savaşı’nda cepheyi aşırı genişletti, lojistik zaafı körleştirdi. II. Dünya Savaşı’nda Sovyetler’e kışın saldırdı; tarih aynı hatayı Napolyon’da yazmıştı ama Berlin unutmuştu. Endüstri vardı, strateji yoktu. Bugünse, enerji politikasında benzer bir körlük yaşanıyor. Rus gazına bağımlılık, Almanya’yı stratejik rehine yaptı.

RUSYA

Güç zehirlenmesi yaşayan strateji devleti…

“Gücünü doğru hedefe yöneltmeyen her devlet, kendi içinde patlar.”

Putin, Ukrayna’ya girdiğinde 3 haftada Kiev’i düşüreceğini sandı. Strateji yoktu, sadece güç vardı. NATO’nun bu kadar ve hızlı birleşeceğini, Ukrayna’nın bu kadar direneceğini, Çin’in sessiz kalacağını hesap edemedi. İçeride oligarklarla sarayda satranç oynarken, dışarıda piyonlar gerçek savaş başlattı. Sonuç: Rusya, dünyanın en geniş toprağında, en dar diplomatik köşeye sıkıştı.

ABD

Dünyayı yönetirken kendi içini okuyamayan süper güç…

“Dünya haritasını iyi bilmek yetmez, toplumunun ruh haritasını da okumak gerekir.”

ABD, stratejik körlüğün en ironik örneklerinden biridir. Vietnam’da , Irak’ta, Afganistan’da halkı anlayamadı. Hep tank gönderdi, ama zihin kazanamadı. İçeride ise sistem çürüyor; eğitim çöküyor, toplumsal çatışmalar artıyor. Washington’daki elitler Çin’i izlerken, Detroit’teki işçiyi kaybetti. En büyük körlük, içten içe çürümeyi dış tehdit sanmak olur.

ÇİN

Görkemli yükselişin içinde sinsi körlük…

“Ekonomiyi büyüten strateji, özgürlükleri boğuyorsa, zafer kalıcı değildir.”

Çin; teknoloji, üretim ve altyapı devi oldu. Ama stratejik körlüğü, dünyayı sadece ekonomik çıkarlarla okuyacağını sanmak oldu. Tayvan meselesini askeri baskıyla çözeceğini sanıyor. Oysa 21. yüzyılda savaş tankla değil, algıyla kazanılıyor. İçeride bastırılan halk, dışarıya açıldığında Çin’in “dijital diktası” ifşa oluyor. Huawei krizinde gördük: Teknolojiyle büyüyen Çin, iletişimde duvara çarptı.

Ortak Körlük Noktaları: Bu “Devler” Neden Yanıldı?

“Stratejik körlük, bilgi eksikliği değil; gerçekle yüzleşme korkusudur.”

• Geçmişe tutunmak: Hepsi eski zaferleriyle geleceği okumaya kalktılar.

• Aşırı güven: Kendi kurumlarına, teknolojisine veya gücüne fazla inandılar.

• Halkı küçümsemek: Toplum dinamiklerini ve psikolojik direnci okuyamadılar.

• Dünyayı tek gözle izlemek: Ekonomiyi öncelikleyip kültürü, medyayı, inancı yok saydılar.

Türkiye İçin Uyanış Manifestosu: Körlükten Stratejik Seferberliğe

“Coğrafyamız kader olabilir, ama stratejimiz bu kaderi fethetmeli.”

1. Milli Strateji Ajansı kurulmalı. Her alandaki veri, sadece toplanmamalı; analiz edilmeli, sentezlenmeli, harekete dönüştürülmelidir.

2. Zihin güvenliği anayasal koruma altına alınmalı.Toplumun bilinçaltına yapılan saldırılar, en az sınır ihlali kadar ciddiye alınmalıdır.

3. Akıl inşası, okuldan başlamalı. Müfredatlara “gelecek okuryazarlığı”, strateji, psikolojik direnç, bilgi yönetimi dersleri eklenmelidir.

4. Jeopolitik hafıza canlandırılmalı. Sadece Osmanlı nostaljisi değil, bölgesel derin hafıza güncellenmeli. Türkiye, satrançta piyon değil; merkez taşı olmalıdır.

5. Strateji sadece devlette değil; milletin ruhunda inşa edilmeli. Devlet refleksiyle değil, millet şuuru ile hareket etmeyen strateji daima eksik kalır.

SON SÖZ

“Stratejik körlük, düşmanın değil; kendi zihninin karanlığıdır.”

Devletler gözleriyle değil, akıllarıyla görür. Göremeyen akıl, sahibi süper güç olsa bile yıkıma uğrar. Bu yüzyılda kör kalan devler değil; uyanık milletler kazanacak.

“Satranç tahtasında gözün açık olması yetmez, zihin açık olmalı. Çünkü her dev, hamlesini yaparken değil, doğru hamleyi doğru zamanda doğru stratejiyle yapamadığında yıkılır.”

Gürkan KARAÇAM

#strateji #hamle #türkiye #ingiltere #fransa #abd #almanya #çin #ingiltere