İrade İllüzyonu: Seçiyormuş Gibi Yapmak ve Seçilmiş Gibi Hissetmek

“Karar senin gibi görünür, ama karar çoktan verilmiştir. Seçmek, bazen sadece itaatin ritüelidir.”

@stratejivefikirler

Modern dünyanın en kurnaz illüzyonu nedir biliyor musunuz? “Seçim özgürlüğü.” Oysa çoğumuz, önümüze konmuş kısıtlı ve programlanmış seçenekler arasında dönüp dururken özgür olduğumuzu sanıyoruz. Gerçekte yaptığımız şey, tasarlanmış bir oyunun sahnesinde rol kesmekten ibaret. Bu, psikolojik harbin en rafine silahıdır: İrade illüzyonu.

“Özgürlüğün makyajı, denetlenmiş seçeneklerin aynasında yapılır.”

@stratejivefikirler

Sistem, halkın karar verdiğini göstermek ister ama seçenekleri o belirler. Böylece karar halkınmış gibi görünür. Bireyin seçtiği şeyin sonuçlarını bile sistem öngörmüştür. Sonuçta birey, karar almanın hazzını yaşarken, aslında sadece kurguya hizmet eder.

İngiltere’de Brexit referandumunda halk ikiye bölündü. Geri plandaki aktörler, hangi sonucu kimlerin nasıl kullanacağını çoktan planlamıştı. Yani asıl mesele “kalmak mı, ayrılmak mı?” değil, o kaosun hangi çıkar gruplarına ne sağlayacağıydı.

Aynı şekilde Hindistan’da tarım yasalarına karşı çiftçi protestolarında, hükümet geri adım atmış gibi görünse de asıl kazanan uluslararası yatırımcılardı.

“Sandığın rengi değişebilir, ama ipler aynı merkezde düğümlüdür.”

@stratejivefikirler

ABD’de Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında sürekli dönen seçim savaşı, sistemin kontrolüne hizmet eder. Seçim atmosferi bireylerde “karar veren benim” hissi oluşturur, ama aslında her iki senaryoda da gücü elinde tutan odaklar kazanır.

Venezuela’da halkın seçtiği liderler, uluslararası sistemin hoşuna gitmediği an “gayrimeşru” ilan edilir. Seçim hakkı orada da vardır ama geçerliliği dış merkezlerin onayıyla ölçülür.

“Demokrasi vitrindir, irade pazarlığı arka odada yapılır.”

@stratejivefikirler

Brezilya’da Bolsonaro sonrası Lula’nın seçilmesi bir halk zaferi gibi sunulsa da ekonomi politikalarındaki temel değişim çok sınırlı kaldı. Çünkü küresel ekonomi kuralları, kimin başkan olduğundan daha kalıcıdır.

Japonya’da farklı siyasi partiler var gibi görünse de asıl kararları büyük şirketler, iş dünyası lobileri ve ABD’nin stratejik çıkarları verir.

“Gerçek seçim, seçenekleri kimin sunduğunda gizlidir.”

@stratejivefikirler

İsrail’de sürekli hükümet krizleri ve erken seçimler olur ama güvenlik politikalarında ve Filistin’e yönelik sert tavırda bir milim sapma olmaz. Çünkü stratejik hedefler sandıktan bağımsızdır.

Singapur, seçimle yönetilen bir ülke gibi görünse de medya kontrolü, hukuk sistemi ve muhalefetin bastırılması, seçimin anlamını daraltır.

“Sandık kurmakla özgürlük gelmez; bazen o sandık, zihinsel prangadır.”

@stratejivefikirler

Güney Kore’de farklı partilerin iktidara gelmesiyle halk değişim bekler ama ABD üsleri, dış ticaret anlaşmaları ve Kuzey Kore politikalarında köklü bir değişiklik yaşanmaz. Çünkü kararlar halktan çok, sistemik güç dengeleriyle belirlenir.

Endonezya’da seçmen çoğunlukla din temelli oy kullanır. Seçenekler ise arka planda aynı ekonomik ağlarla bağlantılıdır.

“Seçim simülasyonunda seçmen, yalnızca meşruiyet mührüdür.”

@stratejivefikirler

Bu sistemlerin ortak noktası: halkın seçim yaptığına inandırılmasıdır. Kutuplaşma, medya manipülasyonu ve algı yönetimiyle birey, kendi kararını verdiğini sanır. Oysa her şey önceden hazırlanmış bir senaryonun parçasıdır. Ve işin en tehlikeli yanı: bu sistemin insan zihnini yavaşça teslim almasıdır. Bir süre sonra insanlar artık sorgulamaz, sadece seçenekler arasında hızlıca karar verir. Çünkü beyin konfor ister, sistem bu konforu sunar. Ve en sonunda…”Ben seçtim.” diyen birey, aslında sadece önceden belirlenmiş bir kutuya işaret koymuştur.

“İrade, seçeneklerin ötesinde başlar. Seçenek sunan düşman da olabilir.”

@stratejivefikirler

SON SÖZ

Özgürlük, sadece seçme hakkı değildir. Gerçek özgürlük, seçeneklerin kim tarafından belirlendiğini sorgulayabilme cesaretidir. Çünkü bazen tek kurtuluş, seçenekleri reddetmektir yerine çok daha iyisini hazırlayarak…

“Sistemin sunduğu seçenekleri seçmek, zincirini kendi elinle boyamaktır.”

@stratejivefikirler

Gürkan KARAÇAM

#kurgu #seçim #seçmen #ingiltere #abd #çin #rusya #israil